Το Α’ Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας έχει μια ιστορία 80 και πλέον χρόνων, και όπως υποδηλώνει η ονομασία του βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Ραφήνας, κοντά στο λιμάνι. Κατά το 2016-2017 φοίτησαν 300 μαθητές/τριες στο σχολείο και δίδαξαν 26 δάσκαλοι/ες. Το ίδιο έτος το σχολείο επιλέχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας για να φιλοξενήσει τη τοπική Δομή Υποδοχής και Εκπαίδευσης Προσφύγων (ΔΥΕΠ).
Το βασικό χαρακτηριστικό του σχολείου είναι η εκπαιδευτική καινοτομία. Με το πέρασμα των χρόνων δίνει, συνεπώς, το έναυσμα για πρωτοπόρα, εκπαιδευτικά προγράμματα, βασισμένα σε έργα, με θέματα που πηγάζουν από τους τομείς του πολιτισμού, του περιβάλλοντος, της επιστήμης και των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνίας. Ορισμένα από τα κυριότερα έργα που προέκυψαν είναι η «Καλλιέργεια Ενυδρειοπονίας» (2014-2017) και «Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: 100 χρόνια μετά- Δημιουργία ιστολογίου» (2010-2011). Για το τελευταίο έργο, απονεμήθηκε στο σχολείο το 1ο Εθνικό Βραβείο για τη Δημιουργία Ιστολογίου (2011).Το Α’ Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας είναι, από το Σεπτέμβριο του 2016, συνεργάτης στο έργο «Παίζοντας με τα Πρωτόνια», μια νέα πρωτοβουλία για την εκπαίδευση στις θετικές επιστήμες, της οποίας ηγείται η CMS Experiment του κέντρου CERN.
Επίσης, το σχολείο έχει έντονη συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως τα προγράμματα ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (e-twinning) «International Art Museum: Paint the World» και “Un voyage avec le Petit Prince. À la recherche de l’amitié”, και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα “Europe at Schools through Art and Simulation” (EuropeStARTS) (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Jean Monnet “Learning EU at Schools”) και το έργο “ENGINEER” (brEaking New Ground In the SciencE Education Realm). Από το 2013-2014 το σχολείο είναι μέλος του Δικτύου Οικολογικά Σχολεία. Κατά το σχολικό έτος 2014-2015, το Α’ Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας συμμετείχε στην Εκστρατεία Litter Less, η οποία είχε ως στόχο τη μείωση των απορριμμάτων και την αλλαγή της μακροπρόθεσμης συμπεριφοράς των νέων. Η Εκστρατεία Litter Less διεξάγεται από τα Οικολογικά Σχολεία του Ιδρύματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, με τη στήριξη του ιδρύματος της Wrigley Company. Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2014-2015, το σχολείο συμμετείχε στο έργο Open Discovery Space, μια κοινωνικά τροφοδοτημένη και πολύγλωσση, ανοικτή εκπαιδευτική υποδομή, η οποία επιδιώκει να δώσει ώθηση στην υιοθέτηση των πόρων ηλεκτρονικών μάθησης. (Νόμος αριθ. 739/21-1-2015 του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής).
Το Α’ Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας ενθαρρύνει τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας, τόσο στο διοικητικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο της διδασκαλίας στην τάξη, καθώς και την εφαρμογή της Θεωρίας της Πολλαπλής Νοημοσύνης στις καθημερινές πρακτικές διδασκαλίας. Το σχολείο είναι ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο προσανατολίζεται προς τη κοινότητα, συνεργάζεται στενά με τοπικούς φορείς, ώστε να επεκτείνει τις μαθησιακές ευκαιρίες και προάγει στους μαθητές δεξιότητες του 21ου αιώνα.